پل قدیمی دزفول یکی از قدیمیترین پلهای جهان است که همچنان کاربری خود را حفظ کرده است. این پل امروزه با نامهای متعددی چون پل اندامشک، پل اندامش، پل روناش، پل قدیمی، پل ساسانی، پل شاپوری، پل رومی و پل باستانی دزفول شناخته میشود.
پل قدیمی دزفول که یکی از قدیمیترین پلهای جهان به شمار میرود تا یک دهه پیش محل تردد وسایل نقلیه و راه عبور شهرهای شوشتر، اندیمشک و دزفول بوده است. این پل حلقه ارتباط بین شرق و غرب دزفول و حتی روزگاری یکی از راههای مهم ارتباط بین منطقه جندی شاپور و سرزمین بینالنهرین بوده است. در سال ۱۳۹۰ بهمنظور حفظ آن، شهرداری دزفول در قسمت ورودی پل میدانی آجری ساخت و این پل به محل عبور عابران پیاده و گردشگران تبدیل شد.
قدمت پل ساسانی دزفول
قدمت این پل به دوره ساسانیان باز میگردد. در سال ۲۶۰ میلادی، هنگامیکه شاپور اول ساسانی در جنگ با والرین پیروز شد با به کارگیری اسرای رومی به احداث پلی روی رودخانه دز پرداخت. به دستور وی ۷۰ هزار اسیر رومی کار ساخت این پل را شروع کردند. برای حفاظت از پل نیز قلعهای بنا شد که در محل قدیمی آن محلهای به همین نام (قلعه) وجود دارد. از آنجا که رومیها در ساخت پل شرکت داشتند این پل نام رومی به خود گرفت و بهعنوان پل رومی نیز شناخته میشود.
شاپور با ساخت این پل زمینه را برای لشکرکشی و عبور آسان لشکریانش از رودخانه دز فراهم کرد. همچنین پایههای پل را بهصورت بند یا سد ساختند تا بتوانند سطح آب رودخانه را بالا ببرند و نهرهای اطراف را پر آب کنند. علاوه بر اینها شاهراه عظیم ارتباطی نیز با ساخت این پل و پلهایی در شوشتر و روی رودخانه کرخه ایجاد شد.
معماری پل ساسانی دزفول
در کتابها و منابع متعددی به پل رومی دزفول اشاره و معماری آن توصیف شده است . برای نمونه ، جرج کرزن از سیاستمداران معروف انگلیسی . در توصیف پل قدیمی آورده است : در حدود غربی خاک بختیاری و حوزه نهایی آب دز ، شهر جالب توجه دزفول واقع شده است . (دزفول- دزپل). این نام به واسطه پل باشکوه مجاور آن است که بدون شک به دوره ساسانیان تعلق دارد. قسمت زیرین این پل از سنگ و قسمت فوقانی که آجری است قدیمیتر به نظر میرسد، ۴۳۰ یارد طول و بیست و دو طاق بهشکل و اندازه مختلف دارد.
در کتاب سفرنامه خوزستان نوشته حاج نجم الملک نیز چنین آمده است : پلی عظیم روی دز از قدیم زدهاند که از آثار غریبه است.
این پل مانند سایر پلهای تاریخی با استفاده از مصالحی . چون آجر ، سنگ ، ساروج بنا شده است ؛ ساروج تشکیل یافته از خاکستر ، آهک ، ماسه بادی و لویی یا نی رودخانه که له میشود . تخممرغ ، موی بز و شیر است که عملکرد و راندمان و مقاومت ساروج را بالا میبرد. در ساخت این پل از سنگهای بزرگ ماسهای اطراف شوشتر استفاده کردهاند که با بستهای فلزی بهم متصل شدهاند. این پل دارای ۱۴ دهانه است و طول آن به ۳۷۰ متر میرسد. از سازه اصلی پل ساسانی تنها پایههای آن باقی مانده است که در عصر صفوی روی این پایهها ساختمان فعلی پل احداث شد. طاقدیسهای پل نیز مربوط به این دروه است .
عرشه پل که با مصالح امروزی چون سیمان و فلز ساخته شده مربوط به دوران پهلوی اول و رضاشاه است.
پل رومی در استان خوزستان قرار دارد و یکی از دیدنیهای دزفول است. این پل روی رودخانه دز میان دو بوستان ساحلی رعنا و ولیعصر قرار دارد و شرق و غرب شهر دزفول را به هم وصل میکند.
آدرس پل ساسانی دزفول:
رودخانه دز، بین بوستان ساحلی رعنا و بوستان ولیعصر
نظر (0)